Struktura organizacyjna i podstawy działalności

Na podstawie art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 1 lipca 2011r. o samorządzie pielęgniarek i położnych (Dz. U. z 2011r., Nr 174, poz. 1038) jednostkami organizacyjnymi samorządu posiadającymi osobowość prawną są:

1. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, zwana dalej „Naczelną Izbą”;
2. okręgowe izby pielęgniarek i położnych, zwane dalej „okręgowymi izbami”.

Struktura okręgowych izb pielęgniarek i położnych

Organami okręgowej izby pielęgniarek i położnych są:

1. Okręgowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych,
2. Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych,
3. Okręgowa Komisja Rewizyjna,
4. Okręgowy Sąd Pielęgniarek i Położnych,
5. Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej.

Kadencja organów izby trwa 4 lata.

Okręgowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych

Najwyższym organem okręgowej izby jest okręgowy zjazd. W okręgowym zjeździe uczestniczą delegaci wybrani w rejonach obejmujących swoim zasięgiem część obszaru działania izby. Zasady podziału izby na rejony oraz liczbę delegatów biorących udział w okręgowym zjeździe ustala okręgowa rada na podstawie prowadzonych rejestrów. Okręgowy zjazd odbywa się raz w roku i jest zwoływany przez okręgową radę. Nadzwyczajny okręgowy zjazd zwołuje okręgowa rada:

1. z własnej inicjatywy;
2. na wniosek Naczelnej Rady;
3. na wniosek okręgowej komisji rewizyjnej;
4. na wniosek co najmniej 1/5 członków okręgowej izby.

Nadzwyczajny okręgowy zjazd zwołuje się w terminie miesiąca od dnia wpłynięcia wniosku. Okręgowy zjazd, w drodze uchwały, w szczególności:

1. ustala zasady gospodarki finansowej izby oraz uchwala roczny budżet;
2. rozpatruje i zatwierdza roczne i kadencyjne sprawozdania z działalności okręgowej rady, okręgowej komisji rewizyjnej, okręgowego sądu i okręgowego rzecznika;
3. ustala liczbę członków oraz szczegółową organizację, zasady i tryb działania organów izby;
4. wybiera przewodniczącego i pozostałych członków okręgowej rady, okręgowej komisji rewizyjnej i okręgowego sądu oraz okręgowego rzecznika i jego zastępców;
5. wybiera delegatów na Krajowy Zjazd;
6. odwołuje członków organów izby przed upływem kadencji;
7. udziela absolutorium ustępującej okręgowej radzie;
8. podejmuje uchwały w sprawach istotnych dla zawodów pielęgniarki i położnej oraz w innych sprawach objętych zakresem działania okręgowej izby.
9. podejmuje uchwały w innych sprawach objętych zakresem działania izby.

Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych

Okręgowa rada kieruje działalnością okręgowej izby i wykonuje zadania samorządu na obszarze działania izby, w szczególności:

1. wykonuje uchwały okręgowego zjazdu;
2. stwierdza oraz przyznaje prawo wykonywania zawodu;
3. prowadzi rejestr pielęgniarek i rejestr położnych;
4. powołuje komisje i zespoły problemowe i kieruje ich pracą;
5. prowadzi bieżące sprawy izby i wykonuje zadania zlecone przez Naczelną Radę;
6. składa roczne i kadencyjne sprawozdania z działalności oraz z wykonania budżetu przed okręgowym zjazdem;
7. współpracuje z terenowymi organami administracji rządowej oraz z jednostkami samorządu terytorialnego.

Okręgowa rada pielęgniarek i położnych wybiera ze swojego grona prezydium. W skład prezydium okręgowej rady wchodzą przewodniczący okręgowej rady wybrany przez okręgowy zjazd oraz wybrani przez okręgową radę spośród jej członków wiceprzewodniczący, sekretarz, skarbnik i członkowie. Prezydium działa w imieniu okręgowej rady w sprawach określonych jej uchwałą, z wyjątkiem spraw określonych w art. 31 pkt 6. W posiedzeniach okręgowej rady i jej prezydium mają prawo uczestniczyć, z głosem doradczym, przewodniczący okręgowej komisji rewizyjnej, przewodniczący okręgowego sądu oraz okręgowy rzecznik.

Okręgowa Komisja Rewizyjna

Okręgowa komisja rewizyjna:

1. kontroluje działalność finansową i gospodarczą okręgowej rady;
2. składa sprawozdania okręgowemu zjazdowi i Naczelnej Komisji Rewizyjnej;
3. występuje z wnioskiem w sprawie udzielenia absolutorium okręgowej radzie.

Okręgowy Sąd Pielęgniarek i Położnych

Okręgowy sąd:

1. rozpatruje sprawy z zakresu odpowiedzialności zawodowej wniesione przez okręgowego rzecznika;
2. dokonuje wyboru zastępców przewodniczącego okręgowego sądu spośród członków tego sądu;
3. składa okręgowej radzie okresowe informacje o stanie prowadzonych spraw;
4. składa okręgowemu zjazdowi roczne i kadencyjne sprawozdania.

Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej

Okręgowy rzecznik:

1. prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawach z zakresu odpowiedzialności zawodowej;
2. sprawuje funkcję oskarżyciela przed sądami pielęgniarek i położnych;
3. składa okręgowemu zjazdowi roczne i kadencyjne sprawozdania z działalności;
4. organizuje dla członków samorządu szkolenia z zakresu odpowiedzialności zawodowej.

Zastępca okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej działa w imieniu i na rzecz okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej.

Struktura Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych

Organami Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych są:

1. Krajowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych,
2. Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych,
3. Naczelna Komisja Rewizyjna,
4. Naczelny Sąd Pielęgniarek i Położnych,
5. Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej.

Krajowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych

Najwyższym organem Naczelnej Izby jest Krajowy Zjazd. W Krajowym Zjeździe biorą udział delegaci wybrani przez okręgowe zjazdy oraz, z głosem doradczym, niebędące delegatami członkowie ustępujących Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, Naczelnej Komisji Rewizyjnej, Naczelnego Sądu Pielęgniarek i Położnych, jak również ustępujący Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej. Liczbę delegatów z poszczególnych okręgowych izb określa Naczelna Rada. Krajowy Zjazd zwołuje Naczelna Rada co 4 lata. Nadzwyczajny Krajowy Zjazd zwołuje Naczelna Rada:

1. z własnej inicjatywy;
2. na wniosek Naczelnej Komisji Rewizyjnej;
3. na wniosek co najmniej 1/3 okręgowych rad.

Nadzwyczajny Krajowy Zjazd zwołuje się w terminie 3 miesięcy od dnia wpłynięcia wniosku. Krajowy Zjazd w szczególności:

1. uchwala zasady etyki zawodowej,
2. ustala standardy zawodowe i standardy kwalifikacji zawodowych pielęgniarek i położnych obowiązujące na poszczególnych stanowiskach pracy,
3. zajmuje stanowisko w sprawie kierunków rozwoju pielęgniarstwa,
4. uchwala program działania samorządu,
5. uchwala regulaminy organów Naczelnej Izby i ramowe regulaminy organów okręgowych izb,
6. ustala regulamin wyborów do organów izb oraz tryb odwoływania ich członków,
7. ustala liczbę członków organów Naczelnej Izby i liczbę zastępców Naczelnego Rzecznika,
8. wybiera Prezesa i członków Naczelnej Rady, przewodniczącego i członków Naczelnej Komisji Rewizyjnej i Naczelnego Sądu oraz Naczelnego Rzecznika i jego zastępców,
9. uchwala zasady gospodarki finansowej Naczelnej Izby,
10. rozpatruje i zatwierdza sprawozdania organów Naczelnej Izby,
11. określa wysokość składki członkowskiej oraz zasady jej podziału,
12. podejmuje uchwałę w sprawie udzielenia absolutorium Naczelnej Radzie.

Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych

W skład Naczelnej Rady wchodzą:

1. Prezes Naczelnej Rady,
2. członkowie wybrani przez Krajowy Zjazd,
3. przewodniczący okręgowych rad.

Naczelna Rada wybiera spośród siebie Prezydium. Prezydium Naczelnej Rady stanowią: Prezes i wybrani przez Naczelną Radę wiceprezesi, sekretarz, skarbnik i członkowie. Prezydium działa w imieniu rady w sprawach określonych jej uchwałą, z wyjątkiem uchwalenia budżetu. Naczelna Rada kieruje działalnością samorządu w okresie między Krajowymi Zjazdami, w szczególności:

1. wykonuje uchwały Krajowego Zjazdu;
2. analizuje i opiniuje kierunki rozwoju ochrony zdrowia;
3. przygotowuje wnioski dotyczące zasad etyki zawodowej;
4. ustala standardy zawodowe i standardy kwalifikacji zawodowych obowiązujące na poszczególnych stanowiskach pracy;
5. określa zasady wykonywania obowiązku dotyczącego aktualizowania wiedzy i umiejętności zawodowych przez pielęgniarki i położne;
6. reprezentuje samorząd, w tym w ustalaniu warunków umów związanych z przekazywaniem przez ministra właściwego do spraw zdrowia środków finansowych na realizację zadań określonych w art. 91 ust. 1;
7. rozpatruje odwołania od uchwał okręgowych rad;
8. uchwala budżet organów Naczelnej Izby;
9. podejmuje uchwały w innych sprawach należących do samorządu, niezastrzeżonych dla innych organów;
10. ustala wzory pieczęci organów samorządu;
11. prowadzi Centralny Rejestr Pielęgniarek i Położnych;
12. opiniuje projekty aktów normatywnych dotyczących ochrony zdrowia i zasad organizacji opieki zdrowotnej oraz zawodów medycznych.

Naczelna Rada może powoływać stałe lub doraźne komisje lub zespoły robocze. Naczelna Rada może zwrócić się do okręgowej rady o podjęcie uchwały w określonej sprawie należącej do zakresu jej działania. Uchwała okręgowej rady powinna być podjęta w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia uchwały Naczelnej Rady. Naczelna Rada uchyla uchwałę okręgowej rady sprzeczną z prawem, regulaminem wydanym na podstawie ustawy lub uchwałą wyższego organu.
W posiedzeniach Naczelnej Rady i jej prezydium mają prawo uczestniczyć, z głosem doradczym, Przewodniczący Naczelnej Komisji Rewizyjnej, Przewodniczący Naczelnego Sądu oraz Naczelny Rzecznik.

Naczelna Komisja Rewizyjna

Naczelna Komisja Rewizyjna:

1. kontroluje działalność finansową i gospodarczą Naczelnej Rady;
2. przedstawia Krajowemu Zjazdowi sprawozdanie wraz z wnioskiem w sprawie absolutorium dla Naczelnej Rady;
3. przedstawia Naczelnej Radzie corocznie informacje o wynikach przeprowadzonych kontroli;
4. sprawuje nadzór nad działalnością okręgowych komisji rewizyjnych.

Naczelny Sąd Pielęgniarek i Położnych

Naczelny Sąd:

1. rozpoznaje sprawy z zakresu odpowiedzialności zawodowej;
2. rozpatruje zażalenia w przypadkach przewidzianych w ustawie;
3. dokonuje wyboru zastępców Przewodniczącego Naczelnego Sądu spośród członków tego Sądu;
4. składa Naczelnej Radzie okresowe informacje o stanie spraw z zakresu odpowiedzialności zawodowej;
5. składa Krajowemu Zjazdowi sprawozdanie kadencyjne;
6. rozpoznaje odwołania od orzeczeń okręgowych sądów;
7. orzeka o wznowieniu postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej;
8. przeprowadza szkolenia dla składów okręgowych sądów.

Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej

Naczelny Rzecznik:

1. prowadzi postępowanie w sprawach odpowiedzialności zawodowej;
2. sprawuje nadzór nad działalnością okręgowych rzeczników;
3. sprawuje funkcję oskarżyciela przed sądem pielęgniarek i położnych;
4. rozpatruje zażalenia w przypadkach przewidzianych w ustawie;
5. rozpatruje skargi na przewlekłość postępowania okręgowych rzeczników;
6. składa Krajowemu Zjazdowi sprawozdanie ze swojej działalności;
7. szkoli okręgowych rzeczników i ich zastępców w zakresie odpowiedzialności zawodowej;
8. prowadzi działalność prewencyjną w zakresie wykroczeń zawodowych i postępowania sprzecznego z zasadami etyki zawodowej.

Z tytułu sprawowanego nadzoru oraz w ramach rozpatrywania skarg na przewlekłość postępowania Naczelny Rzecznik może:

1. zaznajamiać się z materiałami zbieranymi w toku postępowania oraz z zamierzeniami prowadzącego postępowanie okręgowego rzecznika;
2. wskazywać kierunki postępowania;
3. składać okręgowemu zjazdowi sprawozdanie z działalności właściwego okręgowego rzecznika.

Zadaniami samorządu są w szczególności:

1. sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodów;
2. ustalanie i upowszechnianie zasad etyki zawodowej oraz sprawowanie nadzoru nad ich przestrzeganiem;
3. ustalanie standardów zawodowych i standardów kwalifikacji zawodowych obowiązujących na poszczególnych stanowiskach pracy;
4. współdziałanie w ustalaniu kierunków rozwoju pielęgniarstwa i położnictwa;
5. integrowanie środowiska pielęgniarek i położnych;
6. obrona godności zawodowej;
7. reprezentowanie i ochrona zawodów;
8. zajmowanie stanowiska w sprawach stanu zdrowia społeczeństwa, polityki zdrowotnej państwa oraz organizacji ochrony zdrowia;
9. edukacja zdrowotna i promocja zdrowia.

Członkowie samorządu mają prawo:

1. wybierać i być wybierani do organów izb, z zastrzeżeniem art. 12 oraz art. 13 ust. 2-4;
2. korzystać z pomocy izb w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz ochrony właściwych warunków wykonywania zawodu;
3. korzystać z ochrony i pomocy prawnej izb;
4. korzystać z innych świadczeń izb i działalności samopomocowej.

Członkowie samorządu są obowiązani:

1. postępować zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz zasadami wykonywania zawodu określonymi w ustawie z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej;
2. sumiennie wykonywać obowiązki zawodowe;
3. przestrzegać uchwał organów izb;
4. regularnie opłacać składkę członkowską;
5. aktualizować dane w rejestrze pielęgniarek i rejestrze położnych.

Prawo wyborcze

Czynne prawo wyborcze przysługuje wszystkim członkom izby, z wyjątkiem członków:

1. wobec których orzeczono zakaz pełnienia funkcji z wyboru w organach samorządu na podstawie art. 60 ust. 1 pkt 5 lub zawieszonych w prawie wykonywania zawodu na podstawie art. 60 ust. 1 pkt 7 lub
2. wobec których sąd orzekł prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych lub środek karny polegający na zakazie wykonywania zawodu albo sąd lub prokurator wydał postanowienie o zastosowaniu środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia wykonywania zawodu.

Bierne prawo wyborcze przysługuje wszystkim członkom izby, z wyjątkiem członków:

1. zawieszonych w prawie wykonywania zawodu na podstawie art. 27 ust. 4 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej lub
2. wobec których sąd orzekł prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych lub środek karny polegający na zakazie wykonywania zawodu albo sąd lub prokurator wydał postanowienie o zastosowaniu środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia wykonywania zawodu, lub
3. skazanych prawomocnym wyrokiem sądu za popełnione umyślnie przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, lub
4. ukaranych jedną z kar wymienionych w art. 60 ust. 1 pkt 2-8 – do czasu upływu terminu zatarcia kary lub upływu terminu, na który został orzeczony środek zabezpieczający.

Bierne prawo wyborcze nie przysługuje członkom izb, którzy za okres co najmniej jednego roku w okresie ostatnich pięciu lat przed wyborami nie wykonali obowiązku opłacenia składki członkowskiej, do dnia opłacenia tej składki.

Wybory do organów izby odbywają się w głosowaniu tajnym przy nieograniczonej liczbie kandydatów. W wyborach przeprowadzanych w trakcie okręgowego zjazdu i Krajowego Zjazdu uczestniczą wyłącznie delegaci na dany zjazd. Do pełnienia funkcji rzecznika odpowiedzialności zawodowej, jego zastępcy oraz członków sądów pielęgniarek i położnych mogą kandydować pielęgniarki i położne wykonujące zawód nieprzerwanie co najmniej od 10 lat.

Mandat w organie izby przed upływem kadencji wygasa wskutek:

1. wykreślenia z rejestru pielęgniarek i położnych prowadzonego przez okręgową radę;
2. odwołania przez organ, który dokonał wyboru;
3. ukarania jedną z kar wymienionych w art. 60 ust. 1 pkt 2-8;
4. zawieszenia w prawie wykonywania zawodu na podstawie art. 27 ust. 4 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej;
5. odwołania składu organu;
6. prawomocnego orzeczenia przez sąd środka karnego pozbawienia praw publicznych lub środka karnego polegającego na zakazie wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej albo prawomocnego orzeczenia przez sąd środka zabezpieczającego polegającego na zawieszeniu w wykonywaniu zawodu;
7. skazania prawomocnym wyrokiem sądu za popełnione umyślnie przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego;
8. niewykonania obowiązku opłacenia składki członkowskiej za okres jednego roku;
9. zrzeczenia się mandatu;
10. śmierci.

Mandat w organie izby ulega zawieszeniu w razie wszczęcia przeciwko osobie go sprawującej postępowania w sprawie umyślnego popełnienia przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego. Mandat członków sądów pielęgniarek i położnych oraz rzecznika odpowiedzialności zawodowej ulega zawieszeniu również w przypadku wszczęcia przeciwko osobie go sprawującej postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej.

Wykreślenie z prowadzonego przez okręgową izbę rejestru pielęgniarek i położnych z powodu przeniesienia się na obszar działania innej izby powoduje utratę mandatu wyłącznie w organie okręgowej izby, której pielęgniarka lub położna była członkiem.